Năng suất cao hiếm thấy
Trong cái nắng oi ả của ngày hè, không khí thu hoạch lúa Đông xuân vẫn tất bật, rộn ràng. Những chiếc máy gặt đập liên hợp miệt mài chạy từ thửa ruộng này qua ô ruộng khác giúp người dân giảm bớt khâu lao động nặng nhọc. Tại đồng Cung (xã Ninh Mỹ, huyện Hoa Lư), khá đông bà con đang túc trực ở đầu bờ cùng với bao tải, xe kéo chỉ đợi máy gặt "càn" qua là chở thóc về nhà phơi.
Ông Phạm Văn Trường (thôn Nhân Lý) hồ hởi chia sẻ: "Chưa có năm nào làm lúa "khỏe" như năm nay. Thời tiết rất thuận lợi, sâu bệnh ít, lúa chỉ nhiễm nhẹ đạo ôn vào thời điểm đứng cái nhưng tôi đã thuê máy bay phun thuốc một lượt là hết. Lúc lúa trỗ trời nắng ấm, đến bây giờ thu hoạch trời cũng khô ráo nên không bị thất thoát. Tuy chưa đong đếm cụ thể nhưng chắc chắn năng suất không dưới 2 tạ/sào".
Còn ông Lê Văn Đức cũng không giấu nổi niềm vui: "Vụ này, gia đình tôi cấy 3 mẫu, chủ yếu là giống Nếp 97, mới gặt được một nửa nhưng năng suất sẽ tăng hơn năm ngoái 1 xe ô tô lúa. Nói chung, nông dân chúng tôi phấn khởi lắm vì bõ công vất vả một nắng hai sương bao ngày qua". Không chỉ huyện Hoa Lư, lúa đông xuân ở huyện Yên Khánh cũng tốt bời bời.
Tại cánh đồng liên kết giữa HTX Nông nghiệp Kiến Thái (xã Khánh Trung) với Công ty Vật tư nông nghiệp Hồng Quang và Công ty TNHH Cường Tân sản xuất các giống Nếp Hương, Hương Bình, Hương Cốm,... cây lúa đều tăm tắp như một tấm thảm. Ông Đinh Văn Thuyết, Chủ tịch HĐQT HTX cho hay: "Lúa năm nay bội thu, có giống như Hương Bình năng suất đạt kỷ lục 2,8-2,9 tạ/sào, còn lại trung bình đạt 2,5-2,6 tạ/sào, thấp nhất cũng đạt trên 2 tạ/sào. Có được thành quả này một phần là do thời tiết ủng hộ, mặt khác là do 3 năm nay chúng tôi chuyển hướng làm hữu cơ nên đất đai được cải tạo, phục hồi, tạo điều kiện cho cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất cao".
Được biết, nhờ có sự liên kết sản xuất với các công ty nên nông dân ở HTX Kiến Thái cũng như nhiều HTX khác bán lúa tươi ngay tại ruộng mà không tốn công phơi sấy. Được mùa, giá bán ổn định, bà con nông dân ai nấy đều hết sức phấn khởi.
Thắng lợi toàn diện
Vụ đông xuân 2022 - 2023, toàn tỉnh gieo cấy 39.554,4 ha lúa, chủ yếu ở trà xuân muộn với cơ cấu 80% diện tích cấy lúa thuần và 20% lúa lai. Tính đến ngày 31/5, toàn tỉnh đã thu hoạch được gần 16.300 ha (đạt 41% tổng diện tích).
Ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh, cho biết: Qua kiểm tra thực tế và đánh giá của các địa phương cho thấy, vụ đông xuân năm nay được mùa ở cả 2 trà xuân sớm và xuân muộn, năng suất ước tính cao hơn vụ đông xuân năm 2021-2022. Có được thắng lợi này ngoài yếu tố thời tiết thuận lợi cho cây lúa sinh trưởng và phát triển còn là kết quả của việc đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ về giống, phân bón và kỹ thuật canh tác vào sản xuất. Đặc biệt, đã có sự chỉ đạo tập trung, đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở để đảm bảo kế hoạch sản xuất, nhất là thực hiện đúng lịch thời vụ, cơ cấu trà, cơ cấu giống lúa, các biện pháp kỹ thuật ứng phó với những biến động của thời tiết, dịch hại.
Cũng theo ông Tuấn, thắng lợi của vụ lúa đông xuân năm nay không chỉ đơn thuần về mặt năng suất mà còn thể hiện ở nội tại bên trong của quá trình sản xuất. Cụ thể: Ở vụ này, các địa phương trong tỉnh đã chuyển đổi mạnh mẽ từ gieo sạ sang cấy, đưa tỷ lệ lúa cấy chiếm 50% tổng diện tích gieo cấy.
Đặc biệt, nhờ chính sách hỗ trợ máy móc nông nghiệp theo Nghị quyết số 32/2022/NQ-HĐND ngày 15/7/2022 của HĐND tỉnh, nhiều HTX nông nghiệp, người dân đã mạnh dạn đăng ký áp dụng và mở rộng diện tích cấy máy. Tổng diện tích cấy máy trong vụ này lên tới hơn 2 nghìn ha, qua đó giúp giảm đáng kể việc sử dụng thuốc trừ cỏ, giảm chi phí trong sản xuất; góp phần giải quyết áp lực lao động mùa vụ, giảm thiểu sự lây lan của lúa cỏ, nâng cao năng suất, chất lượng lúa.
Ngoài ra, vụ đông xuân 2022 - 2023 cũng ghi nhận sự gia tăng đáng kể diện tích sản xuất lúa đặc sản chất lượng cao theo hướng hữu cơ có liên kết bao tiêu sản phẩm với các công ty, doanh nghiệp. Qua đó, từng bước chuyển đổi sản xuất theo hướng hàng hóa, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người nông dân. Đây là cốt lõi của một vụ mùa thành công bởi vấn đề đặt ra hiện nay của ngành lúa gạo không còn là sản lượng mà chất lượng mới là chính.
Rút kinh nghiệm từ những vụ lúa trước, thời điểm này, các địa phương trong tỉnh đang động viên bà con tranh thủ thời tiết thuận lợi, áp dụng cơ giới hóa vào thu hoạch nhanh gọn diện tích lúa đã chín theo phương châm "xanh nhà hơn già đồng" để tránh những thiệt hại do thời tiết, sâu bệnh và chuột gây ra. Cùng với đó, khẩn trương chuẩn bị điều kiện cần thiết cho vụ sản xuất tiếp theo.